stać

stać {{/stl_13}}{{stl_8}}cz. ndk Xa, stoję, stoi, stój {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'o ludziach: utrzymywać ciało w pozycji pionowej, opierając się na stopach': {{/stl_7}}{{stl_10}}Stać na palcach. Ledwo stoję na nogach. Stać nieruchomo. Stał wyciągnięty jak struna. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'pozostawać nieruchomym, nie ruszać się z jakiegoś miejsca': {{/stl_7}}{{stl_10}}Stać na baczność. Stać na posterunku, na warcie. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}3. {{/stl_12}}{{stl_7}}'o przedmiotach: znajdować się gdzieś, być ustawionym w pionowej pozycji, wznosić się nad czymś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Zegar stoi na półce. Rzeźby stoją w rogach pomieszczenia. Dwór stał nad stawem. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}4. {{/stl_12}}{{stl_8}}zwykle w imiesłowie {{/stl_8}}{{stl_7}}'być uniesionym pionowo; sterczeć': {{/stl_7}}{{stl_10}}Włosy stojące na wszystkie strony. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}5. {{/stl_12}}{{stl_7}}'nie funkcjonować, być unieruchomionym, nie ruszać się naprzód, nie pracować': {{/stl_7}}{{stl_10}}Pociąg stoi na bocznym torze. Przedsiębiorstwo stoi. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}6. {{/stl_12}}{{stl_8}}pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'posiadać jakąś wartość': {{/stl_7}}{{stl_10}}Złoto stoi wysoko. Dolary stoją słabo. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}7. {{/stl_12}}{{stl_7}}'być wiernym komuś lub czemuś, bronić coś lub kogoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Stać na straży czegoś. Stać przy swoim. Stać do końca przy kimś, czymś. Twardo stał przy swoich poglądach. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}8. {{/stl_12}}{{stl_7}}'zatrzymać się, zamieszkać, przebywać gdzieś pewien czas': {{/stl_7}}{{stl_10}}Stać w hotelu.{{/stl_10}}{{stl_18}}ZOB. {{/stl_18}}{{stl_8}}{coś} {{/stl_8}}{{stl_7}}stanęło [stoi] {{/stl_7}}{{stl_8}}{między kimś} {{/stl_8}}{{stl_7}}a {{/stl_7}}{{stl_8}}{kimś} {{/stl_8}}{{stl_7}}; {{/stl_7}}{{stl_8}}{coś} {{/stl_8}}{{stl_7}}stoi na głowie; być [stać, stanąć] pod znakiem zapytania; być [stać] pod parą; być [stać] poniżej (wszelkiej) krytyki; być [znajdować się, stać] po drugiej stronie barykady; drzwi stoją {{/stl_7}}{{stl_8}}{przed kimś} {{/stl_8}}{{stl_7}}otworem; jak sprawa stoi [sprawy stoją]; jak stał; kląć [przeklinać] na czym świat stoi; nic nie stoi na przeszkodzie, aby... [żeby...]; siedzieć [stać, tkwić] jak kołek; stanąć [stać] {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}w oczach; stanąć [stać] murem {{/stl_7}}{{stl_8}}{za kimś, za czymś [przy kimś, przy czymś]} {{/stl_8}}{{stl_7}}; umowa stoi; znaleźć się [być, stać] na świeczniku; znaleźć się [znajdować się, stać] nad przepaścią [na skraju przepaści] {{/stl_7}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}stać {{/stl_13}}{{stl_8}}{nad kimś} {{/stl_8}}jak kat (nad dobrą duszą) {{/stl_13}}{{stl_7}}'nie odstępować od kogoś na krok, być przy kimś cały czas, starając się go zmusić do czegoś, wymusić na nim jakąś korzyść': {{/stl_7}}{{stl_10}}Cóż tak stoisz nade mną jak kat nad dobrą duszą? Przecież mówiłem, że się nie zgadzam. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}stać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}nad karkiem {{/stl_13}}{{stl_7}}'pilnować kogoś robiącego coś; stojąc przy kimś naglić go': {{/stl_7}}{{stl_10}}Nie stójcie mi nad karkiem! I tak tego szybciej nie zrobię. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}stać {{/stl_13}}{{stl_8}}{przed kimś} {{/stl_8}}otworem {{/stl_13}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'być łatwo dostępnym, stwarzać możliwość łatwego poruszania się, dotarcia do celu': {{/stl_7}}{{stl_10}}Dom stał przed nią otworem. Drzwi stoją otworem. Pustynia stała przed wędrowcami otworem. Droga na Berlin stała przed nimi otworem. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'dawać możliwość skutecznego działania, realizacji wszelkich zamierzeń': {{/stl_7}}{{stl_10}}Przed takimi jak on świat stoi otworem. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}stać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}przed oczami {{/stl_13}}{{stl_7}}'przychodzić komuś na myśl, przypominać się': {{/stl_7}}{{stl_10}}Do dziś stoi mi przed oczami widok płonącej Warszawy. Kiedy myślę o domu, zawsze staje mi przed oczami matka wołająca nas na obiad. {{/stl_10}}